Na powierzchni naszego ciała, występuje nawet 4 miliony gruczołów potowych, które biorą udział w procesie termoregulacji i usuwaniu toksyn z organizmu. Ich aktywność regulowana jest przez układ nerwowy. O ile nie ma nic dziwnego w poceniu się w czasie upałów, aktywności fizycznej czy stresie, tak w przypadku nieoczekiwanego i nadmiernego pocenia, nawet przy małym wysiłku, pojawia się już problem z nadpotliwością. Jest to dość kłopotliwe zjawisko, które w dużym stopniu wpływa na komfort codziennego życia.
Pocenie jako naturalny proces zachodzący w organizmie
Pocenie się jest naturalną reakcją naszego organizmu, dzięki której temperatura ciala jest utrzymana na stałym, optymalnym poziomie. Stres, ostre jedzenie, wysiłek fizyczny, to sytuacje w czasie których wydzielamy pot. Składa się on głównie z wody (98%), a reszta to mocznik, amoniak, kwas moczowy i chlorek sodu. Ilość wydzielanego potu jest zdeterminowana między innymi przez płeć, wiek oraz geny. Pocenie się jest to mechanizm obronny, zapobiegający przegrzaniu. Usuwane są także z organizmu toksyny i produkty przemian materii.
Rodzaje gruczołów potowych:
- ekrynowe – zlokalizowane w okolicy pachwin, pach, sutków i genitaliów; działają aktywnie od okresu dojrzewania i nadają potowi charakterystyczny oraz indywidualny zapach;
- apokrynowe – występują na całym ciele, ale najmocniej zagęszczone sa na czole, stopach i dłoniach; działają jedynie pod wpływem emocjonalnych bodźców.
Kobiety posiadają na swoim ciele znacznie więcej gruczołów potowych od mężczyzn, ale wbrew pozorom, to mężczyźni wydzielają pot w szybszym tempie i większej ilości od płci przeciwnej.
Kiedy się nadmiernie pocimy?
- Stres
Pierwszą nasuwąjacą się sytuacją, w której pot zaczyna spływać po czole, są wszelkiego rodzaju sytuacje stresowe. Aktywowany układ współczulny, pobudza nadnercza do produkcji trzech hormonów: adrenaliny, noradrenaliny i kortyzolu. Mają one na celu mobilizację organizmu do uporania się z bodźcem stresowym Działają głównie na układ krążenia: przyspieszają pracę serca, rozszerzają źrenice oraz zwężają naczynia krwionośne i podnoszą ciśnienie krwi (Przeczytaj artykuł „Czy picie wody obniża ciśnienie krwi? – https://nores.pl/czy-picie-wody-obniza-cisnienie-krwi-sprawdz-jak-naturalnie-wspomoc-organizm/). Jako pierwsza do krwi wydzielana jest adrenalina, zwana hormonem przetrwania. Jej działanie trwa zaledwie kilka minut. Noradrenalina, ze względu na fakt, iż w organizmie produkowana jest głównie w neuronach mózgu, uznana jest bardziej za swoisty neuroprzekaźnik niż hormon. Przy silnym stresie, trwającym ponad 30 minut, uwalnia się kortyzol, który dodatkowo podnosi poziom glukozy we krwi. Nie bez powodu nazywany jest hormonem przewlekłego stresu.
- Wysiłek fizyczny
W czasie wysiłku fizycznego, organizm produkuje energię, która wytwarza ciepło. Im intensywniejszy trening, tym większa ilość wytwarzanego potu, pozwalajaca na regulację temperatury ciala.
- Ostre i gorące posiłki
Pocenie smakowe, czyli towarzyszące spożywaniu gorących lub ostrych potraw, występuje jako wynik uruchomienia mechanizmu chłodzenia. Ostre produkty, zawierają dodatkowo kapsaicynę, która podnosi temperaturę ciała. W obu przypadkach do naszego mózgu trafia taki sam sygnał.
Ciekawostka: W krajach gdzie występują bardzo wysokie temperatury, zaleca się spożywanie gorących posiłków, co korzystnie będzie wpływać na „włączenie dodatkowego” mechanizmu chłodzenia. Mylnie przyjęło się, że w czasie upałów orzeźwi nas szklanka schłodzonego napoju. Mózg odbierze to jednak jako sygnał do wyprodukowania ciepła.
- Infekcje organizmu
W czasie infekcji chorobowych, temperatura ciała może się podnieść. Jest to naturalny objaw, świadczący o prawidłowej odpowiedzi układu immunologicznego na drobnoustroje i rozpoczęciu walki z nimi. Gorączka aktywuje układ odpornosciowy i produkcję przeciwciał, które zwalczają patogeny.
Nadmierne pocenie jako sygnał alarmowy
Nadmierna potliwość potrafi skutecznie uprzykrzyć życie, powodować dyskomfort, a nawet doprowadzić do wycofania się z życia społecznego. Przyjmuje się, że około 3 % populacji zmaga się na co dzień z nadpotliwością. W wielu przypadkach, nadmierne pocenie to indywidualna cecha. Objawia się zwiększoną produkcją potu nawet wtedy, gdy mechanizm termoregulacji nie powinien zostać uruchomiony.
Natężenie nadpotliwości określa się w 4-stopniowej skali:
- Pocenie nie zaburza codziennej aktywności i jest niezauważalne.
- Pocenie sporadycznie wpływa na codzienną aktywność, ale jest do zaakceptowania.
- Pocenie na granicy akceptowalności; bardzo często zaburza codzienne czynności.
- Pocenie jest nie do zaakceptowania, poniewaz ciągle wpływa na wykonywane aktywności.
Najczęściej mamy do czynienia z nadpotliwością pierwotna, czyli występującą miejscowo (głównie na dłoniach, pod pachami lub na podeszwach stóp, gdzie gruczoły występują w największym zagęszczeniu) i bez chorobowej przyczyny.
Drugim rodzajem jest wtórna nadpotliwość, występująca na całym ciele i związana z czynnikami chorobowymi takimi jak:
- nowotwory;
- zmiany hormonalne: cukrzyca, menopauza, ciąża, nadczynność i niedoczynność tarczycy;
- choroby serca i płuc;
- przyjmowanie leków: antybiotykoterapia, leki hormonalne, antydepresyjne, kardiologiczne, dermatologiczne, silne leki przeciwbólowe;
- otyłość;
- nadużywanie alkoholu;
- infekcje bakteryjne.
Kiedy powinna zapalić się nam lampka ostrzegawcza?
Nadmierne pocenie, nie musi od razu świadczyć o chorobie. Jeśli:
- pocisz się na całym ciele;
- poceniu towarzyszą nudności, ból i zawroty głowy oraz ból w klatce piersiowej;
- pocisz się asymetrycznie, np. pod jedną pachą;
- pot pojawia się na całym ciele;
- nadpotliwość zaburza codzienne czynności i relacje społeczne
zgłoś się do specjalisty, by wykluczyć lub potwierdzić problem.
Jakie badania wykonać?
Do wykluczenia chorobowego podłoża nadpotliwości, potrzebne są badania laboratoryjne: OB, morfologia krwi z rozmazem, parametry wątrobowe i nerkowe, badanie zaburzeń czynności tarczycy – TSH.
Nie ma nic cenniejszego od naszego zdrowia, bądźmy więc czujni i nie bagatelizujmy nawet najmniejszego sygnału, jaki daje nam organizm. Każde zaburzenie w porę wykryte, można wyleczyć lub zminimalizować jego negatywne skutki, Dbajmy o siebie.
