Masa przedmiotu, czyli inaczej popularna waga, podawana jest w różnych jednostkach. Jak zapamiętać, ile to 1 tona na kg, czy na dag i w jaki sposób je przeliczać? I dlaczego większe ilości towaru podaje się w tonach, chociaż oficjalne jednostki tzw. układu SI nie obejmują takiego symbolu?
Co to jest układ SI?
Układ SI, czyli Międzynarodowy Układ Jednostek Miar, to znormalizowany układ jednostek, przyjęty przez wszystkie kraje, z wyjątkiem Stanów Zjednoczonych, Birmy i Liberii. Stosowanie tych samych jednostek masy lub długości ułatwia współpracę międzynarodową, zarówno w zakresie handlu, jak i produkcji lub usług. W przypadku masy ustalono wzorzec 1 kilograma, równy jednemu litrowi wody. Najbardziej znane i stosowane jednostki masy to gram, kilogram i tona.
Podstawowe przedrostki układu SI, używane w przeliczaniu jednostek masy
Podobnie jak w innych jednostkach, na przykład miary, wagę przedstawia się w postaci przedrostków. I tak:
- podstawową jednostką, do której dodawane są poszczególne przedrostki, jest gram, oznaczany w skrócie małą literą „g”,
- przedrostek „mili” przed jednostką „gram” oznacza 1/10 grama, czyli 1 miligram (mg) = 0,1 gram (g),
- przedrostek „deka” stawiany przed „gram” oznacza 10 gram, czyli 1 dekagram (dag) = 10 gram (g),
- przedrostek „kilo” stawiany przed „gram” oznacza 1000 gram, czyli 1 kilogram (kg) = 1000 gram (g),
- przedrostek „mega” stawiany przed „gram” oznacza 1 000 000 gram, czyli 1 megagram (Mg) to okrągły milion gramów.
Kolejną jednostką jest tetragram (tg), określający 1 000 megagramów. W przeliczeniu na gramy należy po jedynce napisać dziewięć zer.
No dobrze, ale ile to 1 tona na kg?
W literaturze często można spotkać określenie jednostki w tonach. Pojęcie to wywodzi się z układu MTS, wprowadzonego na początku XX wieku we Francji. Stosowany był również w Rosji do połowy lat 50 ubiegłego wieku, po czym zastąpiono go jednostkami SI. Nazwa „tona” (t) do dziś stosowana jest w technice i handlu, głównie ze względu na łatwiejsze nazewnictwo, niż jej odpowiednik układu SI. Chcąc wiedzieć, ile to 1 tona na kg, należy więc przyjąć dokładnie takie same zasady, jak w przypadku przeliczania megagramów:
1 tona (t) = 1 megagram (Mg), czyli
1 tona (t) = 1 000 kilogramów (kg).
Stosowanie tony, pomimo iż nie wpisuje się ona w jednostki SI, jest jak najbardziej prawidłowe. Można ją spotkać w wielu miejscach, np. na podziałce wagi, oprogramowaniu magazynowym, na fakturach lub przy określaniu wagi płodów rolnych. Popularny kwintal (q), określający np. 100 kg pszenicy, również pochodzi od tony: jest to inaczej decytona (dt), czyli 1/10 tony. Jednostka tony jest jednak coraz częściej stosowana zamiennie lub wypierana przez Mg. Przykładowo w sprawozdawczości z ochrony środowiska zarówno ilości zanieczyszczeń emitowanych do powietrza, jak i zagospodarowywanych odpadów podawane są już wyłącznie w megagramach.
